Concordia staat nu al in de hoogste regionen van mijn top 50, maar na elke potje dat ik het speel vind ik het leuker en leuker worden. Het wordt dus eens tijd voor een recensie van dit top spel van Mac Gerdts.
Overzicht
Spelers in Concordia zijn, soort van, kolonisten in de Romeinse tijd. Het spel draait om je persoonlijke set kaarten. Elke beurt speel je een kaart uit je hand en voer je de actie uit die erop staat. Elke speler start met eenzelfde set, maar gedurende het spel zul je meer kaarten kopen. Het spel eindigt als iemand de laatste kaart uit de markt heeft gekocht of als iemand zijn laatste huisje op het bord plaatst. Diegene krijgt dan zeven punten en de anderen mogen dan nog een actie uitvoeren. De spelers kijken dan hoeveel punten ze hebben gescoord en diegene met de meeste punten wint het spel.
Elke speler start met twee kolonisten in Rome, een schip en een mannetje. Ook hebben alle spelers twee schepen en twee mannetjes in hun warenhuis liggen, plus nog een aantal startgoederen Daarbij krijgt elke speler wat startkapitaal, afhankelijk van de spelersvolgorde.
De rest van het spel leg ik uit aan de hand van de kaarten. Laten we beginnen met de Architect. Wanneer je deze kaart speelt mag je een x-aantal bewegingspunten verdelen over je verschillende kolonisten. X is gelijk aan het aantal kolonisten die je op het bord hebt staan. Als je klaar bent met bewegen mag je een huis in elk aangrenzende stad bouwen. Dat kost je wat goederen en een hoeveelheid geld. Hoeveel hangt af van hoeveel spelers er al een huis hebben gebouwd en het type stad.
Als je de Prefect speelt, mag je of een provincie laten produceren, door het bijbehorende bonus fiche om te draaien, of al de al omgedraaide bonus fiches omdraaien en het geld pakken die op de achterkant stond. Als je ervoor kiest om een provincie te laten produceren mag iedereen die een huis in een stad heeft staan in die provincie een goed pakken die die betreffende stad produceert. De speler die de Prefect heeft gespeeld krijgt nog een extra goed, het meest waardevolle goed uit die provincie.
De Mercator is een kaart waarmee je drie munten krijgt, plus je mag twee verschillende type goederen verhandelen.
Met de Senator kun je een of twee nieuwe kaarten kopen. Deze kaarten kunnen een verbeterende versie van de kaarten zijn die je al hebt, een geheel nieuwe actie hebben, of gewoon meer van dezelfde acties op de kaart hebben staan. De kaarten hebben een prijs op de kaarten staan, plus je moet soms iets extra’s betalen, afhankelijk van de positie van de kaart in de rij. Kaarten geven je dus meer of andere acties, maar ze geven je ook de punten die je nodig hebt om te winnen (hierover later meer).
Er zijn nog twee basis kaarten over. De Diplomaat en de Tribune. Met de eerste kun je een kaart bovenop een aflegstapel van je tegenstander kopiëren. Elke keer als je een kaart speelt moet je die op je eigen aflegstapel leggen. Je kunt ze pas weer gebruiken als je de Tribune hebt gespeeld. Je krijgt daarmee al je kaarten terug op hand, plus je krijgt x minus drie munten. Hier is x het aantal kaarten dat jouw aflegstapel bevatte. Daarnaast kun je er voor kiezen om een nieuwe kolonist in Rome te plaatsen voor de afgesproken prijs.
Dit is het spel, je beweegt met je kolonisten over het bord, je bouwt huizen, laat jouw steden produceren en je koopt meer kaarten.
Zoals ik al heb gezegd heb je kaarten nodig om punten te krijgen. Elke kaart behoord namelijk tot een bepaalde godheid en elke godheid geeft je op een ander manier punten. Jupiter geeft je, per Jupiter kaart, een punt voor elke niet-steen stad waar je een huis hebt staan. Elke Saturnus kaart geeft je een punt voor elke provincie waar je minstens een huis hebt staan. Mercurius geeft je punten voor elk verschillend goed dat je kunt produceren en Mars geeft je punten voor al jouw kolonisten die je op deze aardkloot hebt rondlopen. Minerva is speciaal, er zijn er sowieso weinig van, maar zij geeft punten voor jouw steden die een specifiek goed produceren. En als laatste hebben alle spelers een Vesta kaart die je een punt geeft voor elke tien munten die je aan het eind nog hebt.
Je scoort dus maar eenmaal punten, aan het einde, en de speler met de meeste punten wint Concordia.
Recensie
Dit is een van mijn favoriete spellen aller tijden. Waarom? Nou ten eerste doordat de regels zo simpel zijn. Je hebt de regels eigenlijk niet eens nodig. Je leest gewoon de tekst op de kaarten. Door de kaarten een voor een af te gaan weet je genoeg om het spel te kunnen spelen. Dit zorgt ervoor dat, hoewel het zeker geen licht spelletje is, Concordia door nieuwe spelers snel kan worden opgepakt (en nee, ik bedoel niet spelers die zelden een spelletje spelen).
Het enige dat dan misschien nog onduidelijk is, is hoe er precies gescoord gaat worden. Wat is daarin belangrijk en hoe pak je het dan aan? Je bekijkt namelijk pas aan het eind hoeveel punten iedere speler behaald heeft. Dat doe je door te kijken welke goden er op de kaarten staan en die kaarten zitten in ieders eigen stapeltje, verborgen voor de ander. Je hebt gedurende het spel dus niet echt een goed idee hoe de ander ervoor staat, of je moet precies bijhouden wat de ander koopt.
Je kunt wel stellen dat bij het spelen van Concordia nauwelijks geluk komt kijken. Misschien een beetje met het trekken van de persoonlijkheidskaarten die je kunt kopen. Een kaart kan net op het juiste moment bij het aanbod komen te liggen, maar ik denk dat dit nauwelijks invloed heeft op de einduitslag. Ook kan het zijn van de startspeler van invloed zijn op het spel. Niet heel veel, maar aan het begin zullen de goede steden in de buurt van Rome wellicht bezet zijn als de laatste speler zijn actie mag uitvoeren. Maar aan de andere kant, er zijn zoveel wegen die naar Rome leiden.
Omdat er weinig geluk bij komt kijken zal de betere speler erg vaak winnen en dat vind ik mooi. Je zult de juiste kaarten moeten kopen en de tactiek die bij die kaarten past toepassen, of andersom natuurlijk, een tactiek bedenken en de juiste kaarten erbij kopen. Als je niet van plan bent om een hoop kolonisten over het bord te laten wandelen, is het niet handig om veel Mars kaarten te kopen. En je kunt, als je veel huizen in steen-steden hebt staan, maar beter de Minerva kaart kopen die je daarvoor punten geeft, want Jupiter zal je er weinig voor geven.
Buiten dat het erg leuk is om je eigen set kaarten samen te stellen zijn er heel wat kleine element in het spel die het heel aangenaam maken om te spelen en waardoor je je hoofd er zeker bij moet houden. Je warenhuis bijvoorbeeld, die heeft maar ruimte voor een beperkt aantal goederen. Je kunt niet zomaar gaan produceren en later kijken wat je ermee gaat doen. Je zult moeten produceren, dan uitgeven, weer produceren en weer uitgeven. Het goed beheren van je goederen is een essentieel onderdeel van het spel. Het tweede onderdeel dat wat nadenkwerk vereist is de volgorde waarin je jouw kaarten uitspeelt. Dat lijkt erg logisch, maar als je jouw Tribune te vaak moet spelen, omdat het allemaal net niet lekker uitkomt, kan dat je de winst kosten. Het is als het ware een verloren beurt.
Dan komen we bij de Diplomaat, de imitator kaart. Deze kaart kan je spel maken of breken, maar je moet er wel voor zorgen dat je hem op het juiste moment speelt. Je moet dus goed in de gaten hebben wat de anderen al hebben gespeeld en nog in hun hand hebben. Heeft een ander net die kaart gekocht met die leuke actie, die jij ook wilde? Geen probleem, je kunt die actie ook uitvoeren, als je jouw diplomaat maar op het juiste moment speelt.
Ook is het erg handig om niet als enige speler in een provincie te zitten. Je kunt, als je in een provincie een huis hebt staan waar meerdere spelers huizen, namelijk mee profiteren als een ander de Prefect speelt. Dit werkt natuurlijk ook de andere kant op, dus zorg ervoor dat je de Prefect goed timet.
Concordia heeft simpele mechanismen, je kunt maar een ding doen per beurt, maar de acties die je doet en wanneer je ze doet zijn van groot belang. Elke keer als je jouw actie hebt afgerond sta je te popelen om weer aan de beurt te zijn, hopend dat de anderen niet datgene gaan doen hebben wat jij ook van plan bent.
Het spel is gewoon fantastisch. Misschien wel een van de beste ooit gemaakt, denk ik. Het is dan misschien compleet themaloos, maar laat dat je niet afschrikken als je van heel thematische spellen houdt. Of je nu van zogenaamde Euro-spellen houdt of niet, ik raad Concordia iedereen aan.
