Earth

Earth is een expert-titel. Niet dat het ongelofelijk moeilijk is qua regels, maar het heeft duizend-en-een mogelijke combinaties van startopstellingen en op elke kaart staan allerlei iconen en eigenschappen en daardoor zou ik het niet zomaar bij iedereen op tafel leggen. 

Doordat de combinatie van eilandkaarten, klimaatkaarten, ecosysteemkaarten, de kaarten die de spelers door hun handen laten gaan en faunakaarten altijd anders is, doe je elk potje net weer wat anders.

In Earth draait het om de kaarten. Er zijn er heel veel van. Elke speler krijgt een eigen eilandkaart, een klimaatkaart en een ecosysteemkaart. Deze kaarten bepalen het aantal kaarten dat je op hand krijgt, in je persoonlijke aflegstapel, hoeveel startgeld je krijgt en geven je ook een individuele scoreconditie voor het einde van het spel. Allerlei zaken hebben trouwens aarde en grond gerelateerde termen, maar voor een spelbeschrijving vind ik die termen niet per se duidelijker. Ik gebruik ze een beetje door elkaar.

Op het algemene bord liggen nog twee eindespel-scorecondities en vier faunakaarten. Op deze faunakaarten staan voorwaarden waar je, als je er tijdens het spel aan voldoet, punten voor krijgt. Dat je bijvoorbeeld punten krijgt als je een aantal kaarten voor je hebt liggen met een kleur in de naam. Hoe eerder je aan deze voorwaarde voldoet, hoe meer punten je krijgt.

Elke beurt kiest de actieve speler uit vier hoofdacties. Die speler voert die actie uit. De andere speler mogen tegelijkertijd die actie ook uitvoeren, al is het dan wel een uitgedunde versie van die actie. Je kunt dit mechanisme vergelijken met spellen als Race fort he Galaxy of Terraforming Mars.

Kort door de bocht zijn de acties als volgt.

Met Groeien krijg je nieuwe kaarten op hand en mag je een aantal bomen laten groeien. Op sommige kaarten staan plekken om bomen op te laten groeien, houten spelonderdelen die je op elkaar stapelt, en daar krijg je punten voor aan het eind.

Water geven zorgt ervoor dat je planten kunt laten ontkiemen, wat betekent dat je groene blokjes op je kaarten mag plaatsen, en je krijgt een beetje grond, wat het geld is in dit spel.

Dan heb je de actie Composteren. Daarmee krijg je nog meer geld en mag je kaarten op je composthoop leggen. 

Als laatste heb je de actie Planten. De actie waar het allemaal om draait. Zonder deze actie heb je vrij weinig aan alle andere acties. Met deze actie mag je namelijk kaarten uit je hand spelen en daarna een kaartje trekken. Als je een kaart plant, dan betaal je grond en je legt die kaart neer in een vier bij vier tableau voor je neus. Kaarten zijn een aantal punten waard, zijn van een bepaald type, voelen zich prettig in een bepaald soort habitat, kunnen soms een aantal kiemblokjes herbergen en hebben vaak plek voor een x-aantal bomen (of eigenlijk lagen van een boom).

Op deze kaarten staan ook allerlei bonusacties of bonuseigenschappen. Sommige horen bij een van de hoofdacties. Andere geven je tijdens het spel een voordeeltje of geven je punten als je aan een bepaalde conditie voldoet.

Deze bonusacties zijn ook een cruciaal onderdeel van Earth. Na het uitvoeren van de hoofdactie, of de mindere versie daarvan, mag iedere speler de bonusacties activeren die horen bij die hoofdactie. Niet in hun gewenste volgorde, nee, van de actie op de kaart die linksboven in hun tableau ligt tot de actie op de kaart rechtsonder in hun tableau.

Door het slim neerleggen van kaarten die lekker met elkaar combineren kun je dus een mooie motor bouwen die je meerdere keren per spel kunt laten brommen.

Het spel eindigt aan het einde van de ronde wanneer iemand hun tableau vol heeft gebouwd met kaarten. Zestien dus. Dan worden er punten gescoord. Je krijgt punten per kaart die je hebt gespeeld. Elke kaart in je composthoop is een punt waard. Elk kiemblokje is ook een punt. Elke boom levert punten op, een complete iets meer dan een incomplete. Dan tel je daar nog punten voor eindespel-scorecondities en punten voor faunakaarten bij op. De speler met de meeste punten wint.

Alles wat ik hierboven heb beschreven is erg vereenvoudigt, maar als ik meer in detail treed dan ben ik uren bezig met schrijven en jij met lezen. Dat is voor niemand leuk. Laat ik er wat zaken uitlichten.

Om te beginnen het actie-selectie mechanisme. Dat is een erg leuk mechanisme. Iedereen is elke beurt lekker bezig. Wel is het zo dat er bij Earth zo veel aan de hand is, er zoveel speciale eigenschappen en bonusacties over de tafel verspreid liggen, dat je niet altijd een goed afgewogen keuze kunt maken of het kiezen van een bepaalde actie nu juist goed of slecht voor jouw tegenstanders is.

Je kunt het aantal handkaarten zien van elke speler, de hoeveelheid grond die iemand op voorraad heeft, maar als het gaat om de bonusacties op de kaarten in de verschillende tableaus, dan heb eigenlijk geen idee wat die allemaal doen voor elke speler. Het komt er dus vaak op neer dat je gewoon kiest wat voor jou het beste is.

Daar zit de interactie, zeker met de hogere spelersaantallen, dus niet echt in. Die zit een beetje in de faunakaarten. Dat zijn doelen voor iedereen. De speler die als eerste aan een doel voldoet krijgt meer punten dan de nummer twee. Op dat gebied ben je wel een beetje op elkaar aan het letten. Kun je actief iets ondernemen om een speler tegen te werken? Nee, dat kan zeker niet altijd.

Ja, je bent elke beurt bezig, elke beurt betrokken, maar veelal bij je eigen spel, niet het spel van een ander.

Daarnaast gaf ik hierboven al aan dat er een oneindige variatie is aan kaarten, doelen en condities. Dit is oprecht leuk. Vooral aan het begin van het spel als je uit de eilandkaarten, ecosysteemkaarten en klimaatkaarten die je krijgt een leuke combinatie mag kiezen. Eentje die geinig is om uit te proberen, eentje die heerlijk samenwerkt met de faunakaarten en ecosysteemkaarten die op het algemene bord liggen of eentje die jou laat doen wat altijd doet en leuk vindt om te doen.

Tijdens het spelen van Earth zul je merken dat je kaarten wil gaan neerleggen om meerdere redenen. Het kan zijn dat de actie erop goed combineert met een andere kaart. Eerst krijg je een kiemblokje, daarna lever je een kiemblokje in en krijgt twee geld. Zoiets. Het kan zijn dat die kaart veel punten oplevert. Of de kaart heeft veel plek voor bomen, of kiemen. Misschien zorgt een trefwoord ervoor dat je een stapje dichter bij een bepaalde doel bent.

Je kunt je makkelijk verliezen in deze breinbrekende puzzel van het perfect neerleggen van en kaart. Je kunt ze EN willen neerleggen op de perfecte positie als het gaat om de activatievolgorde van de acties EN willen neerleggen op de perfecte positie voor een scoreconditie van een andere kaart in je tableau EN ook willen kijken naar de vereiste voor de fauna en de ecosysteemkaart van jouzelf en de algemene EN ook nog eens eisen van jezelf dat elke kaart een zo hoog mogelijk aantal punten oplevert als het om bomen en kiemblokjes gaat. En, en, en. 

Dit kun je doen. Je kunt willen dat elke actie die je kiest en elke kaart die je speelt een uitkomst krijgt die te plannen is, die te verwachten is, maar dan kom je denk ik bedrogen uit. Earth draait op een gegeven moment gewoon om het zoveel mogelijk doen met de kaarten die je toevallig krijgt. Je plant zo goed mogelijk, maar je ontkomt er niet aan, uit mijn ervaring, dat je af en toe op een knop drukt en maar kijkt wat er gebeurt. Je speelt een kaart die net niet lekker uitkomt. Je voert een hoofdactie uit terwijl je net niet al je bonusacties fijn kunt activeren.

En je kunt die ‘niet’ ook weghalen in de vorige zinnen. Er gebeuren ook genoeg dingen wel, die je niet helemaal had voorzien. Je wordt op een gegeven moment links en rechts overladen met boompjes, grond, kiemen en kaarten.

Hoe onvoorspelbaar het spel wordt hangt ook wel af van het type speler dat aan tafel zit. Het spel is namelijk ook een race. Het eindigt niet na een vast aantal beurten, maar nadat iemand hun tableau heeft volgebouwd. Dus als iemand oogkleppen opheeft en als doel heeft om zo snel mogelijk zestien kaarten neer te leggen, dan moet je zo goed en zo kwaad mogelijk mee in die race. Heeft iedereen aan tafel de behoefte om langzaam een tableau op te bouwen en alles zo goed mogelijk in te richten, dan krijg je alweer een heel ander spel.

Earth is een spel van ‘pick your battles’, denk ik. Je kunt niet alles en dat moet je ook niet willen. Accepteer gewoon dat er naarmate het spel vordert zaken gebeuren waar je in alle eerlijkheid niet van kunt zeggen dat je dat voor de volle honderd procent bewust hebt geplant. Geniet van de kleine succesjes. Je krijgt twee grond. Hier, een boom. Mooi toch? Je voldoet als eerste aan de conditie van die faunakaart. Vijftien punten voor jou! OK, dan had je misschien eigenlijk op die ene plek in je tableau een andere kaart gewild. Nou en, dan kijk je de volgende beurt toch lekker hoe je het beste van die nieuwe situatie kunt maken? Op naar het volgende succesje.

In het kort, Earth is een spel met weinig spelerinteractie en een spel waar je continu bezig bent met het een of ander. Je hebt lange-termijn doelen, maar je moet je daarin ook niet verliezen en kunnen genieten van het plotseling opduiken van kansen en successen. Je krijgt overal wel wat punten voor en er zijn meerdere wegen naar de overwinning. Het ziet er mooi en kleurrijk uit, maar er staan ook zoveel icoontjes en stukjes tekst op de kaarten dat je het overzicht kunt verliezen.  

Ikzelf ben fan van spellen zoals Ark Nova, Terraforming Mars (Ares Expeditie) en ook Wingspan, bijvoorbeeld. Spellen waar je een enorme hoeveelheid kaarten hebt en waar je uit al die kaarten een puntenscorende machine moet zien te bouwen. Vind je een van bovenstaande spellen leuk, dan is de kans aanwezig dat je Earth ook leuk vindt, of juist dat je het overbodig vindt, omdat je Ark Nova al hebt. Al doet Earth ook genoeg dingen anders dat het net weer niet in je straatje past, of juist weer heel mooi naast Terraforming Mars kan staan in je spellenkast.

Ik geniet enorm van het spelletje die je uitdaagt om het beste te maken van de kaarten die je krijgt en de kleine (en grote) successen die Earth mij geeft.