Altiplano, het nieuwe spel van Reiner Stockhausen en White Goblin Games. Een nieuwe zakjesvuller. Een doorontwikkeling, mag ik het zo noemen?, van een van mijn favoriete spellen, genaamd Orléans. Laten we eens kijken of hij kan tippen aan zijn succesvolle oudere broer.
Een zakjesvuller, een vrije vertaling van het Engelse bag builder, is een spel, zoals Orléans dus, waar je elke beurt of ronde bepaalde fiches uit een zakje grabbelt en die fiches kun je dan gebruiken om verschillende acties mee uit te voeren. Over het algemeen is het ook zo dat je steeds meer, of meer andersoortige, fiches in je zakje krijgt, zodat je jezelf als speler steeds meer specialiseert. De motor gaat draaien.
Altiplano is niet anders. De vrolijke Alpaca op de voorkant gaf het al een beetje weg, dit spel speelt zich alleen niet in of rond het Franse Orléans af, maar hoog in de Zuid-Amerikaanse bergketen, de Andes.
Uiteindelijk werkt Altiplano ook wel ietsje anders dan zijn voorganger. Hier gaat het toch veel meer om het omzetten van het ene goed in een ander goed, of beter gezegd het creëren van een goede productieketen, een goed werkend motortje. Je trekt een aantal fiches uit je zakje. Je bepaalt op welke locatie je de fiches wil inzetten en voert in spelersvolgorde acties uit. Vaak krijg je nieuwe goederen. Het ene product levert aan het einde van het spel meer punten op dan het andere. Glas is bijvoorbeeld veel waardevoller dan hout.
In Orléans ben je toch iets meer aan het racen. Je wil als eerst een huisje in een stad bouwen, als eerste aan het einde van een bepaald spoor komen, omdat er bijvoorbeeld maar een enkele speler in een stad mag bouwen. Zeker, je wil in Altiplano soms ook als eerste iets doen, maar het komt veel minder vaak voor dat een andere speler je blokkeert. Dit betekent ook dat je in Aliplano wat meer op jezelf bent aangewezen en er wat minder interactie tussen de spelers is. In ieder geval wat minder dan in Orléans.
OK, we gaan verder. Goederen zouden je nog meer punten op kunnen leveren als je hen, in plaats van los in je zakje te bewaren, hebt opgeslagen in jouw pakhuis. Daarbij zou het kunnen zijn dat je nog wat boten of huizen hebt bemachtigd gedurende het spel. Die geven je een standaard hoeveelheid punten, huizen wat meer dan boten, maar daarbij geven de huizen je nog een extra punt per fiche dat je hebt van een op de huizenkaart afgebeeld product. Dan zijn we er nog niet, want je hebt wellicht ook een aantal opdrachten volbracht gedurende het spel en die geven je ook weer punten. Tel al die punten bij elkaar en dan win je als je, verrassing!, meer punten hebt dan alle andere spelers.
Wat mij als eerste opviel bij Altiplano was dat, in vergelijking met Orléans, het spel veel meer denkwerk vereist. Ja, je kunt je afvragen waarom ik dit spel steeds met Orléans vergelijk, het spel staat toch op zichzelf. Dat is ook wel zo, maar als iets wordt bedacht door dezelfde ontwerper, uitgegeven door dezelfde uitgever en ook nog eens hetzelfde hoofdmechanisme bevat, dan kun je er niet omheen draaien. De vergelijking is dan snel gemaakt.
Nu is het wel zo dat, ondanks dat ze beiden het zakvulmechanisme gebruiken, beide spellen zich voldoende van elkaar onderscheiden. Ten eerste begint elke speler in Altiplano met een eigen extra actieplek en de daarbij horende startfiches. Deze fiches en actieplek zijn voor elke speler anders. Dit betekent dat je vanaf de start gelijk anders kunt, of moet, spelen dan je tegenstanders. Je hebt immers niet dezelfde fiches om acties mee uit voeren.
Ten tweede is het dus zo dat Atliplano veel meer draait om het omzetten van het ene goed in het andere, zoals ik al zei, en dat zorgt soms voor flink wat gekraak in de hersenen. Dit komt ook omdat je met je mannetje op de locatietegel moet staan waar je een actie wil uitvoeren en reizen van de ene locatie naar de andere kost ook weer fiches, voedsel in dit geval.
Je bent dus terwijl je aan het plannen bent wat je met je goederenfiches, die je in die ronde uit je zak hebt getrokken, wil doen, ook nog eens aan het kijken of je daar wel kunt komen met je mannetje. Voedsel is dus vrij belangrijk in Altiplano. Je hebt het nodig om te reizen, je kunt het gebruiken om andere goederen mee te bemachtigen, dan wel in combinatie met weer ander type goederenfiche, maar het heeft aan het einde van de rit geen waarde en je krijgt voedsel niet uit je fichescirculatie. Dit betekent dat je, als je te veel voedsel verzamelt, je minder efficiënte beurten hebt.
Als je bekend bent met ander zakkenvulspellen, of de vergelijkbare deckbuilders, weet je dat het ‘schoon’ houden van je zakje fiches zeer belangrijk is. Hoe meer dingen die je in een ronde uit je zak haalt die je niet kunt gebruiken, hoe minder leuke dingen je kunt doen. In Altiplano heeft het opschonen van je zak met fiches een bijkomend voordeel. Je kunt fiches die je niet zo goed kunt gebruiken in je pakhuis opslaan. Sommige goederen zijn veel punten waard, maar kun je niet gebruiken voor andere acties. Deze kun je dan, bijvoorbeeld, in je pakhuis stallen. Dit pakhuis bestaat uit meerdere rijen, van drie of vier kolommen. Deze rijen dien je te vullen met fiches, van dezelfde soort of in combinatie met mais-jokers, en elke gevulde rij is punten waard aan het einde van het spel. Je begint met een klein beetje punten, maar hoe meer rijen je hebt gevuld, hoe meer punten je er voor krijgt.
Dit pakhuis is handig, omdat de fiches die je daarin stalt ook gewoon meetellen bij het tellen van de punten per goederenfiche aan het einde van het spel. Dit is anders bij de opdrachten die je kunt bemachtigen tijdens het spel. Met deze opdrachten kun je ook fiches uit je fichescirculatie halen, maar aan het eind leveren deze fiches op zichzelf geen punten meer op. Gelukkig leveren voltooide opdrachten zelf wel weer punten op, en je krijgt er ook nog eens een joker maistegel voor die je in je pakhuis kunt plaatsen.
Goederen opslaan is dus erg belangrijk in het spel. Als je het goed doet kun je hiermee een heleboel punten binnen harken, zonder dat het de waarde van de goederen zelf beïnvloedt. Dit vergt wel een goede timing. Vul je te snel je pakhuis met goederen, dan stagneert wellicht je algemene goederenproductie, begin je te laat, dan lukt het je wellicht niet meer om de rijen vol te krijgen.
Er zijn nog meer dingen waar je punten mee kunt krijgen. We hebben de boten, deze leveren je zeker twee punten op, maar daarbij krijg je ook een goederenfiche die je in bakje mag doen. Dit bakje is ook een belangrijk element in het spel trouwens, hier kom ik nog op terug. Met boten kun je soms aan goederen komen, waar je met je huidige verzameling van fiches, en de acties die je met hen kunt uitvoeren, niet direct aan kunt komen. Handig dus.
Huizen zijn ook erg leuk om te hebben. Hier krijg je vier punten voor, maar, misschien nog belangrijker, hiermee gaat de puntenwaarde van een bepaald type goed met een punt mee omhoog. Heb je dus veel cacao, dan is het wellicht de moeite waard om het cacao huis te bemachtigen.
Voor elk goed is er een boot en een huis, en als je er eentje kunt kopen, dan mag je gewoon kiezen welke je wilt hebben.
Dan hebben we ook nog uitbreidingsstegels. Je kunt deze kopen en deze breiden jouw eigen actiebordje uit met nieuwe actieplekken. Hiermee kun je jezelf dus specialiseren, of je kunt hiermee je kansen juist spreiden. Op een locatietegel heel veel leuke dingen doen, of op meerdere locatie iets meer leuke actievelden die je kunt bezetten.
Nu, zoals belooft, kom ik terug op dat bakje waar ik het over had. Dit is ook een groot verschil tussen Orléans en Altiplano. In Orléans komen aangeschafte fiches en de fiches die hebt gebruikt gelijk in je zakje en kun je ze dus in de daaropvolgende beurt gelijk trekken. In Altiplano komen de fiches eerst in je bakje en pas als tijdens het trekken van fiches niets meer in je katoenen zakje zit, dan mag je de inhoud van je bakje in je zak stoppen. Hiermee blijft Altiplano wat dichter bij de meeste andere deckbuilders, waar het bakje hier nu als een soort van aflegstapel dient.
Als laatste, en hoewel het in de regels als uitbreiding vermeld staat, maar ik niet zou weten waarom je zonder zou spelen, wil ik de ‘geheime’ opdrachten bespreken. Je krijgt er drie aan het begin van het spel. Een houdt je zelf en de andere twee geef je aan je buurman of vrouw. Je begint dus met een opdracht waar niemand weet van heeft en een opdracht die bij een andere speler bekend is. Dit is een leuk element in het spel en geeft je ook wat richting als het gaat om een te kiezen strategie. Als je zo’n opdracht voltooid, krijg je hier punten voor.
Het einde van het spel wordt uiteindelijk ingeluid als er geen goederenfiches meer op een van de locatietegels meer liggen, of er geen uitbreidingstegel meer in het aanbod kan worden gelegd als dat nodig is.
Goed, ik heb het spel geen tientallen keren gespeeld en ik moet ook zeggen dat ik het nog alleen met twee spelers heb gespeeld, maar ik denk dat Altiplano en Orléans zeker naast elkaar kunnen bestaan. En dit zeg ik als fan van Orléans. Op dit moment heb ik nog een voorkeur voor Orléans, maar dat heeft ook te maken met dat je met de twee uitbreidingen heel veel keuze hebt in hoe je Orléans wil spelen. Altiplano moet nog veel vaker gespeeld worden om aan mijn potjes Orléans te komen, heeft nog geen uitbreidingen, maar heeft wel weer leukere illustraties. De kleuren zijn wat feller. De kleuren in Orléans zijn toch wat flets. Qua uiterlijk geef ik zeker de voorkeur aan Altiplano. De setting, het thema, hoewel je het best als een opgeplakt thema kunt omschrijven, is ook wat origineler.
Altiplano biedt, zoals ik hierboven al probeerde te zeggen, wel een heel andere spelervaring. Centraal staat meer het beheren van je goederen en creëren van een goed geoliede machine, en daardoor verdient het spel zeker zijn plek in mijn kast, naast al mijn andere favoriete bordspellen van de laatste jaren. Het speelt behoorlijk vlot, ziet er leuk uit en geeft genoeg stof tot nadenken. Een topper in het genre wat mij betreft.
Altiplano heb ik, op het moment van schrijven van deze review, 2x gespeeld met twee spelers.
Altiplano kopen?
Als je het leuk vindt om de artikelen op As a Board Gamer te lezen kun je ons liken op Facebook, mij volgen op Twitter of op Instagram. Hier vind je veel leuke foto’s van mijn spelavonturen.
Bedankt!
