De laatste reis van Garoeda, een jeugdboek geschreven door Robin Raven, neemt je mee naar het Nederlands-Indië van halverwege de vorige eeuw, van de Tweede Wereldoorlog tot de onafhankelijkheid.
Je ziet alles door de ogen van de elfjarige Meiske. Een meisje, van Nederlandse ouders, dat opgroeit in Indië. Dit land is haar thuis, ze houdt van de verhalen en de mensen, maar de volwassenen om haar heen praten en doen niet altijd even aardig tegen de ‘inlanders’. Dan breekt de oorlog uit en de komst van de Japanners zet de koloniale verhoudingen nog eens extra op scherp. Het gezin breekt in tweeën. De mannen, haar vader en broer, worden naar het ene kamp gestuurd en Meiske en haar moeder naar een ander. Het is verschrikkelijk in het kamp. Als de oorlog voorbij is, is Meiske natuurlijk opgelucht, maar dan blijkt dat het land dat ze als haar thuis zag niet meer hetzelfde is. Ze moet naar Nederland, met de boot.
De laatste reis van Garoeda is een kinderboek, maar ook weer niet. De thema’s en gruwelijkheden die je tegenkomt in de tekst en tussen de regels door, van moord, tot verkrachting, tot racisme, zijn meer geschikt voor wat oudere kinderen, zeg maar begin middelbare school. Niet alleen omdat het bij jongere lezers wellicht vreselijke beelden oproept als ze hun ogen dicht doen, maar ook omdat ze de geschiedenis misschien nog niet heel goed kunnen duiden om het echt een plekje te kunnen geven.
Zo staat Meiske eigenlijk ook in het verhaal. Ze is jong en begrijpt heel veel zaken die om haar heen gebeuren eigenlijk ook nog niet heel goed. Het enige wat ze weet en voelt is dat het Indië en de wereld waarvan ze dacht dat die altijd zo zou blijven op zijn kop is gezet. Ze zoekt daardoor veel steun bij haar oudere broer Jan en bij Boetje, een mysterieuze jongen die er een beetje bijhangt, maar voor haar wel als een rustpunt dient in deze roerige tijd. Ook draagt ze bijna het hele verhaal een beeldje van Garoeda, een mythisch wezen, bij zich. Bij Garoede voelt ze zich veilig.
Ik heb De laatste reis van Garoeda met veel plezier gelezen. Doordat de schrijver de gevoeligheden niet schuwt, hoe ongemakkelijk die misschien voor de lezer ook mogen zijn, voelt als het boek als echt.
